Ziektes en behandeling van pluimvee

Coccidiose

Coccidiose komt heel veel voor, maar levert bij hobbymatig gehouden kippen eigenlijk zelden klachten op. De kippen krijgen vaak wat van de oöcysten (eitjes) binnen, maar hun weerstand zorgt dat het geen problemen oplevert. Het wordt anders als de huisvesting niet optimaal is, als bijvoorbeeld een hok niet uitgemest wordt, wordt de infectiedruk te hoog en kunnen de dieren het niet meer aan. Een behandeling is dan noodzakelijk. Bovendien moet zo snel mogelijk de huisvesting aangepast worden, zodat de besmettingsdruk daalt.
De diagnose “coccidiose” kan alleen gesteld worden op basis van de symptomen in combinatie met mestonderzoek, of onderzoek van een dood dier.

Wormen

Kippen kunnen verschillende soorten wormen krijgen, maar gelukkig zijn worminfecties over het algemeen goed te behandelen met ontwormingsmiddelen.
De meest opvallende worminfectie bij kippen is “gaapworm” waarbij de dieren eerder ademhalingsproblemen lijken te hebben dan verteringsproblemen.
De diagnose kan gesteld worden op basis van het klinisch beeld in combinatie met mestonderzoek.

Ziekte van Marek

De ziekte van Marek wordt veroorzaakt door een virus dat heel lang in de omgeving kan overleven. Het beeld van dieren die deze ziekte hebben kan heel erg wisselend zijn en de definitieve diagnose kan helaas alleen na de dood pas gesteld worden. De ziekte van Marek is altijd dodelijk voor kippen. Kippen kunnen gelukkig alleen als jong kuiken besmet worden, dus het is heel erg belangrijk om kuikens de eerste weken ergens op te fokken waar nog nooit kippen gezeten hebben. Ook een enting is mogelijk, maar die enting moet dan plaatsvinden in de eerste 24 uur na het uitkomen van het ei. Bovendien wordt de entstof alleen in enorme hoeveelheden tegelijk geleverd, dus voor hobbyhouders is het helaas meestal niet haalbaar om tegen deze aandoening te enten.
Klachten door dit virus ontstaan pas lang nadat het dier besmet is, soms pas jaren later.

Bloedluis

Bloedluis is één van de meest voorkomende aandoeningen bij kippen. Eigenlijk is de bloedluis geen luis, maar een mijt (Dermanyssus gallinae). Deze parasiet zuigt bloed bij slapende kippen en bij een zware besmetting kunnen bloedluizen per nacht wel drie tot tien procent van het bloed van een kip opdrinken. Overdag verstoppen de mijten zich in gaatjes en kieren in het hok en zijn ze dus niet op de kippen te vinden.
Kippen worden door bloedluizen in het nachthok vaak onrustig en ze gaan minder leggen, soms willen ze het hok helemaal niet meer in. Pas als er zoveel luizen zijn dat de kippen bloedarmoede krijgen, worden ze ook echt ziek.
Het is heel erg moeilijk om van bloedluizen af te komen, ze verstoppen zich zo goed, dat schoonmaakmiddelen vaak nauwelijks helpen en voorheen was er bovendien geen medicijn om de kippen mee te behandelen. Bij zeer zware infecties was het soms zelfs nodig om (delen van) het hok te verbranden en een nieuw hok aan te schaffen.
Maar sinds begin 2020 bestaat er een goedgekeurd middel ter behandeling van de bloedluizen. De kippen krijgen dan twee keer, met een week tussentijd, een middel in de bek ingegeven of in het drinkwater. Het hok hoeft niet behandeld te worden: alle luizen die bij de kip bloed drinken gaan dood omdat ze het medicijn binnen krijgen. Het middel werkt ongeveer zoals pillen tegen de vlooien bij honden en het is voor de kippen zelf ongevaarlijk. En leuk om te weten: het middel komt niet inde eieren die de kippen leggen, dus die hoeven niet weggegooid te worden.

Ademhalingsproblemen

Er zijn verschillende virussen en bacteriën die bij kippen ademhalingsproblemen kunnen veroorzaken. Vaak lijken de symptomen van de verschillende aandoeningen erg op elkaar: kippen gaan bol zitten, zijn sloom, krijgen een dikke kop en proesten slijm en snot op. Soms worden de dieren zo ziek dat ze al snel dood gaan.
Niet alle luchtweginfecties bij kippen zijn te behandelen, maar het is altijd belangrijk om snel in te grijpen: hoe vroeger een behandeling gestart wordt, hoe groter de kans op herstel. Bovendien is het belangrijk om te weten dat de meeste luchtweginfecties verspreid worden doordat er nieuwe dieren aan een koppel worden toegevoegd, dus zorg altijd voor een quarantaine en zet alleen gezonde dieren bij een nieuw koppel.

Is dit spoed?

Wij zijn altijd bereikbaar voor spoedgevallen, maar soms is het voor een eigenaar lastig om in te schatten wat spoed is. Belangrijk om te weten: als u denkt dat het spoed is, dan kunt u altijd bellen, ook in het weekend en ook midden in de nacht. Daar zijn we voor. En als u twijfelt of iets spoed is, dan mag u ook bellen, daar zijn we ook voor.
U kunt ook het onderstaande schema gebruiken als richtlijn.